Het belang van een goed binnenklimaat

Een goed binnenklimaat heeft een sterk positieve invloed op de kostenstructuur van uw organisatie. Gemiddeld ziet de zakelijke operationele kostenverdeling van organisaties in Nederland er als volgt uit: 1% energiekosten, 9% huisvestingkosten en 90% personeelskosten. De gezondheid en productiviteit van de medewerkers verdiend daarom grote aandacht in iedere organisatie. Relatief kleine modificaties aan het binnenklimaat kunnen grote invloed hebben op het welbehagen van de medewerkers.

“Het jaarlijkse ziekteverzuim in Nederland treft 47% van alle werknemers, met een totaal verlies van 4% van alle werkbare dagen, oftewel 11,5miljard euro per jaar”.

Het binnenklimaat

Het binnenklimaat, bepalende factor voor het welbehagen van de medewerkers, beslaat in grote lijnen de onderdelen “luchtkwaliteit”, “thermisch comfort”, “akoestiek”, en overige psychologisch beïnvloedende factoren zoals, daglicht, interieur, uitzicht en de looks van het kantoor. Binnen dit artikel wordt dieper ingegaan op de gevolgen van een slecht binnenklimaat op de eerste drie genoemde factoren.

Luchtkwaliteit

Verontreinigde lucht is visueel nauwelijks waar te nemen, echter, de luchtkwaliteit heeft grote invloed op het welzijn en de productiviteit van medewerkers. Een slecht binnenklimaat, veelal veroorzaakt door onvoldoende ventilatie en de verdamping van vluchtige organische stoffen (VOC-emissies, verzamelnaam voor een groep van koolwaterstoffen die makkelijk verdampen. Denk hierbij aan brandstoffen en oplosmiddelen, veelal afkomstig uit bouwmaterialen. Een aantal van deze stoffen, bijvoorbeeld formaldehyde, heeft schadelijke effecten op de menselijke gezondheid), geeft een productiviteitsverlies tot wel 10%. Daarnaast heeft een slechte luchtkwaliteit grote mate van invloed op het ziekteverzuim en het welbehagen van de medewerkers alsmede op de energiekosten.

Voor de benodigde hoeveelheid verse lucht bestaat geen optimum, maar op het moment dat verse luchttoevoer onder de 30 a 40 m³ per uur per persoon komt, neemt de kans op geur- en gezondheidsklachten significant toe.

“Het bouwbesluit stelt: de minimale hoeveelheid ventilatie voor een kantoorruimte is 23.5m³per uur per persoon. Deze hoeveelheid is onvoldoende voor het waarborgen van een goede luchtkwaliteit”

Naast de aanwezigheid van VOC-emissies, fijnstof en andere vervuilende stoffen heeft ook de heersende CO₂-concentratie invloed op het binnenklimaat. Een verhoogde CO₂-concentratie geeft een evenredig verhoogd risico op aspecifieke klachten (hoofdpijn, vermoeidheid, irritaties etc.) en heeft daardoor ook een negatief effect op het denkvermogen en de kwaliteit van zakelijke beslissingen.

De impact van luchtkwaliteit maakt dat investeringen in het verbeteren van de luchtkwaliteit uitermate rendabel zijn. Het realiseren van een goede modificatie vraagt om een integrale aanpak waarbij rekening wordt gehouden met materiaalkeuze en klimaatsysteem. Uiteindelijk zijn er vier basisuitgangspunten voor een goede luchtkwaliteit;

• Toepassen emissiearme materialen;
• Adequate luchttoevoer;
• Kwaliteit van de toevoerlucht;
• Mogelijkheid tot spuiventilatie

Daarbij kunnen planten een positieve bijdrage leveren aan het opnemen van verontreinigende stoffen, maar vooral psychologische hebben deze een positieve impact op het welbehagen van de medewerkers.

“De impact van luchtkwaliteit maakt dat investeringen in het verbeteren van de luchtkwaliteit uitermate rendabel zijn.”

Thermisch comfort

Naast luchtkwaliteit is het thermisch comfort een belangrijk onderdeel van het binnenklimaat. Vele studies hebben aangetoond dat de perceptie van thermisch comfort een zeer belangrijke invloed op het welbehagen en de productiviteit heeft.  Voor een optimale productiviteit dient de heersende binnentemperatuur tussen de 20°C en de 25°C te liggen.

Het thermisch comfort (behaaglijkheid) is de gevoelswaarde waarin tevredenheid over het thermisch binnenklimaat wordt uitgedrukt. Het thermisch binnenklimaat bestaat in grote lijnen uit een viertal onderdelen; “luchttemperatuur”, “stralingstemperatuur”, “luchtvochtigheid”, en “luchtsnelheid” Deze worden gecombineerd met persoonlijke parameters zoals, de mate van kleding en het activiteitenniveau. Daarbij zijn er vele andere factoren die de thermische behaaglijkheid bewust of onbewust beïnvloeden zoals, persoonlijke voorkeur, verwachtingen, of andere psychologische aspecten.

Met behulp van de “theorie van Fanger” worden bovengenoemde factoren gecombineerd in een rekenmodel, resulterend in een voorspelling van het te verwachten percentage ontevreden personen (Predicted Percentage of Dissatisfied). Deze PPD is gerelateerd aan een 7-punts schaalverdeling, waarbij de thermische sensatie in kaart wordt gebracht (Predicted Mean Vote).

De invloed van het thermisch comfort op de fysieke toestand van mensen is heel belangrijk. Bij temperaturen onder 15°C vermindert, bij een zittend beroep, de doorbloeding van vingers en hierdoor de bewegingssnelheid van de vingers. Bij temperaturen boven 28°C ontstaan er problemen met het natuurlijk koelproces van het lichaam en worden de hersenen te warm. Met als gevolg een verlaagde productiviteit en een verhoogde kans op het nemen van verkeerde beslissingen.

De perceptie van het binnenklimaat heeft een directe invloed op de productiviteit van de medewerkers en hiermee op de financiële situatie van een organisatie.

Om inzicht te krijgen in de thermische beleving onder medewerkers is het mogelijk een belevingsonderzoek uit te voeren. Hierbij wordt een enquête afgenomen, die de subjectieve ervaringen van de medewerkers in kaart brengt. Aan de hand van de resultaten wordt een objectieve meting uitgevoerd om de exacte gegevens in kaart te brengen, waarna de juiste aanpassingen aan de klimaatinstallaties kunnen worden uitgevoerd. Uiteindelijk worden er ook nog “handleidingen” uitgezet om de bewustwording onder het personeel te vergroten.

Akoestiek

Een goede werkplek heeft naast een goede luchtkwaliteit/thermische behaaglijkheid, een goede balans tussen privacy en communicatie. Dit wordt gerealiseerd door een juiste akoestiek welke aansluit bij de mens, de activiteit en de ruimte. Binnen een kantooromgeving is akoestiek de grootste storingsfactor met een sterke relatie tot productiviteitsverlies en ziekteverzuim. Een slechte akoestiek geeft onder andere een verhoogd risico op de aanmaak van stresshormonen, verminderde werktevredenheid en onderlinge irritaties.

“Door een slechte akoestiek gaan er 24 werkbare dagen per medewerker per jaar verloren”

Middels wetenschappelijke onderzoeken is een duidelijke relatie aangetoond tussen geluid en de invloed hiervan op de prestaties van medewerkers. Onderzoek toont aan dat mensen in een stille ruimte 16% beter presteren bij geheugentesten, en bijna 40% beter bij rekentesten, t.o.v. hun prestaties in een kantoortuin met 65dB(A) achtergrondgeluid.

Een akoestische verstoring wordt gezien als een “switch” in activiteit. Dit “switchen” is een grote en onderschatte bron voor het maken van fouten en verspilt tevens de intellectuele productiviteit. Zelfs eenvoudige taken kunnen dubbel zoveel tijd in beslag nemen bij een verstoring door een externe factor zoals geluid.

Tevens is de relatie tussen de hoeveelheid geluid en een verhoogd adrenaline niveau aangetoond. Deze verhoging treedt bijvoorbeeld op bij het verblijven in een kantoortuin (55 – 60dB(A)). In deze situatie is er ten opzichte van een stil kantoor (40dB(A)), een chronisch verhoogd adrenalineniveau. Hetgeen een verhoogd risico op hart- en vaatziektes is. Daarnaast is er een direct verband tussen het geluidsniveau van open kantooromgevingen en het verkrampter werken van medewerkers, hetgeen op lange termijn kan leiden tot RSI-klachten.

Om een goede akoestiek te realiseren is het aan te raden de volgende uitgangspunten te hanteren;

• Opstellen activiteitenanalyse;
• Beperken nagalmtijd;
• Voorkom hoge geluidsniveaus;
• Pas geluidsabsorberende materialen toe.

Conclusie binnenklimaat

Een goed binnenklimaat draagt bij in het verhogen van de productiviteit, het verlagen van het ziekteverzuim en risico op langdurige gezondheid gerelateerde klachten. Deze effectiviteitsslag kan, naast een gezondere situatie voor de werknemer, een aanzienlijke besparing opleveren op de personeelskosten binnen uw organisatie. Aangezien personeelskosten circa 90% van de operationele kosten van een organisatie bedragen, zijn investering in het verbeteren van het binnenklimaat uitermate rendabel. Investeringen in het binnenklimaat verdienen zich veelal terug binnen een periode van 1 jaar.

“Aangezien personeelskosten circa 90% van de operationele kosten van een organisatie bedragen, zijn investering in het verbeteren van het binnenklimaat uitermate rendabel.”